Yargıtay: Sahte kimlikle araç satışında zararı noter ödeyecek

İHA’nın haberine nazaran, Bursa’da özel kesimde çalışan bir vatandaş, yıllarca maaşından artırdığı birikimle araç almak istedi. 30 Aralık 2010 günü kendisini R.O. olarak tanıtan kişinin arabası için 17 bin 500 liraya anlaşarak Noter’den aracı satın aldı.

Bir müddet sonra, Trafik Denetleme Şubesi takımlarınca yapılan yol kontrolünde durdurulan aracın çalıntı olduğu ortaya çıkınca hayatının şokunu yaşayan vatandaş mahkemenin yolunu tuttu. Aracın emniyet tarafından bağlanarak elinden alındığını, düzmece kimlik düzenlenmek suretiyle aracın kendisine satıldığını, bu konuda savcılık tarafından soruşturma başlatıldığını; geçersiz nüfus cüzdanı ile süreç yapan davalı noterin kusurlu olduğunu öne sürdü.

‘Nüfus cüzdanının uydurma olduğu fark edilmiyor’

Davacı, noterin gerekli dikkat ve ihtimamı göstermediğini, kendisinin ziyana uğramasına sebebiyet verdiğini ileri sürerek; fazlaya ait hakları gizli kalmak kaydıyla, araç satış bedeli olarak ödenen 17 bin 500 liranın araç satış tarihi olan 30/12/2010 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etti. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde savunma yapan davalı noter ise, satıcının ibraz ettiği nüfus cüzdanındaki bilgilerin, bilgisayar sistemi üzerinden nüfus kayıtları ile karşılaştırıldığını, ibraz edilen nüfus cüzdanının düzmece olduğunun çıplak gözle fark edilemediğini öne sürdü.

Mor ışıkta yapılan güvenlik denetiminde de kuşkulu bir durumun olmadığının görüldüğünü, uydurma kimliğin iğfâl kabiliyetinin bulunduğunu, üçüncü kişinin ağır kusuru ile illliyet bağının kesildiğini, kendisine kusur atfedilemeyeceğini savunarak, davanın reddini istedi. Mahkeme, satış sırasında kullanılan nüfus cüzdanı aslının temin edilemediği, fotokopi evrak üzerinde de iğfal kabiliyeti istikametinden eksper incelemesi yapılamayacağı, bu sebeple davalının sorumluluğuna gidilemeyeceği gerekçesiyle, davanın reddine karar verdi. Davacının temyiz ettiği karar Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nce 2014 yılında bozuldu.

Tekrar yapılan yargılamada, mahkeme, geçersiz doküman ile sistemde bulunan bilgilerin birebir örtüştüğü, davalı noterin dikkat ve itina yükümlülüğünü yerine getirdiği gerekçesiyle, reddine karar verdi. Kararı davacı mağdur yeniden temyiz etti. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi emsal nitelikte bir karara imza attı. Kararda, noterlerin yaptığı süreçler bakımından kelam konusu sürecin gereği üzere yani, itina yükümlülüğüne uygun formda yerine getirmiş olsaydı, ziyan oluşmayacaktı denilebiliyorsa noterin sorumlu olacağı hatırlatıldı.

‘İşlemden bir ziyan doğmuşsa noter doğal olarak sorumlu olacaktır’

Kararda şu tabirlere yer verildi: “Zira, noter süreci yaparken gözle görülebilecek bir geçersizliğe karşın süreci devam ettirmişse ve bu süreçten bir ziyan doğmuşsa noter doğal olarak sorumlu olacaktır. Somut olayda, dava dışı üçüncü kişinin kimlik bilgileri kullanılarak uydurma kimlik düzenlendiği, bahse mevzu düzmece kimlik temel alınarak, davaya mevzu araç satışının gerçekleştirildiği ortadadır. Noter süreci sırasında kullanılan uydurma nüfus cüzdan suretinin aslı temin edilemediğinden, düzmece nüfus cüzdanının iğfal kabiliyetinin bulunup bulunmadığı tarafında uzman incelemesi yapılamadığı anlaşılmaktadır. Davalı noterin sorumluluğu, Noterlik Kanunu’nun 162. unsuruna dayalı kusursuz sorumluluk olup, oluşan ziyan ile davalı noter süreci ortasında uygun illiyet bağının kurulduğunun kabulü gerekir. Davalı noterin kusursuz sorumluluğunu ortadan kaldıracak biçimde illiyet (sebep) bağının kesildiğini ispat külfeti ise, davalı notere düşmektedir. Hâl bu türlü olunca, mahkemece; aslı temin edilemeyen, bu nedenle iğfal kabiliyetinin bulunup bulunmadığı tespit edilemeyen geçersiz nüfus cüzdanına istinaden, kelam konusu araç satış sürecinin yapıldığı, davalı noterin sorumluluğunun kusursuz sorumluluk olduğu, illiyet bağının kesildiğinin davalı noter tarafından ispat edilemediği, bozma sonrası ıslahın kelam konusu olamayacağı dikkate alınarak, davanın 17 bin 500 TL üzerinden kısmen kabulüne karar verilmesi gerekirken; eksik inceleme ve yanılgılı kıymetlendirme ile davanın tümden reddine karar verilmiş olması yanlışsız görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. Kararın davacı faydasına bozulmasına oy birliği ile karar verilmiştir.”