Yeni ders: Çevre eğitimi ve iklim değişikliği

Bakanlığa bağlı ilkokul ve ortaokullarda uygulanan çevre eğitimi dersinin adı; Paris İklim Anlaşması kararları, MEB’in Stratejik Planı, çeşitli kurum ve kuruluşların eylem planları, şura kararları dikkate alınarak ‘çevre eğitimi ve iklim değişikliği’ olarak değiştirilmişti.

Çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersinin müfredatı, Talim ve Terbiye Kurulu’nun onayından geçti. Böylece bu ders, 2022-2023 eğitim öğretim yılından itibaren ortaokul 6, 7 veya 8’inci sınıflarda, haftada 2 ders saati olmak üzere toplam 72 saat seçmeli okutulacak.

Çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersinin güncelleme sürecinde, yurt içinde ve dışında eğitim öğretim ve programlar üzerine yapılan akademik çalışmalar tarandı. Bu kapsamda çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersi; ‘insan ve doğa’, ‘döngüsel doğa’, ‘çevre sorunları’, ‘küresel iklim değişikliği’, ‘iklim değişikliği ve Türkiye’, ‘sürdürülebilir kalkınma ve çevre dostu teknolojiler’ olmak üzere 6 üniteden oluştu.

DERS SADECE SINIF ORTAMINDA İŞLENMEYECEK
Çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersi sadece sınıf ortamında yürütülmeyecek, yakın çevresindeki okul dışı öğrenme ortamlarına yapılacak gezi ve gözlemlerle öğrencinin hem yaşadığı çevrenin farkına varması hem de çevre sorunlarını yakından görmesi sağlanacak. Öğretmenler; keşfetme, sorgulama, argüman oluşturma, farkındalık geliştirme, sorumluluk alma ve ürün tasarlama süreçlerinde öğrencilere rehberlik edecek. Dersin kazanımlarının ele alınması sırasında konuya uygun ikilemler oluşturulacak, örnek olaylar üzerinden yerel ve küresel çevre sorunlarına ve iklim değişikliğinin sonuçlarına değinilecek.

Öğrencilerin hem kendisini hem de çevresindeki bütün canlı ve cansız varlıklarla olan etkileşimini esas alan bu derste, çevreyi korumaktan haz duymaları, afet gibi çevre sorunlarında yaşanılanlara karşı duyarlılık göstermeleri, çevresindekilere yardım etme konusunda istekli olmaları gibi duyuşsal kazanımlar edinmeleri de beklenecek.

DERSLERDE, ATIKLARIN VARLIĞI İŞLENECEK
Derslerde, öğrencilerin günlük hayattaki üretim ve tüketim arasındaki dengenin önemini fark etmelerine yönelik konular işlenecek. Bu kapsamda, yaşam döngüsü analizi kavramı açıklanacak ve seçilecek tüketim maddelerinin yaşam döngüsü analizleri yapılacak. Günlük hayatta kullanılan kâğıt, plastik poşet, bilgisayar ve kot pantolon gibi ürünlerin üretim aşamalarında kullanılan doğal kaynaklar ile üretim sonucunda ortaya çıkan atıkların varlığı vurgulanacak.

SERA GAZLARI VE AFETLER DE MÜFREDATTA
Küresel iklim değişikliği, sera gazları, küresel ısınma, asit yağmurları, ozon tabakasının incelmesi, afetler gibi konular da dersin konuları arasında olacak. Bu kapsamda “sera gazlarının artışı, fosil yakıt kullanımı, ormansızlaşma, aşırı gübre kullanımı, endüstriyel amaçlı yetiştirilen hayvanların dışkıları, anız yangınları, atıkların gömülmesi veya yakılması, volkanik patlamalar, süpersonik uçaklar, aşırı buharlaşma, egzoz dumanı, spreyler, klima gazları, strafor, yangın söndürücüler” gibi konular, örnek gösterilecek.

Çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersinin müfredatında, biyoçeşitliliğin azalması, buzulların erimesi ve deniz seviyesinde yükselme, kıyı ekosisteminin değişmesi, göllerin kuruması, sucul ortamların kimyasal yapısının değişmesi, temiz su kaynaklarının azalması, hayvanların göç ve üreme zamanlarının değişmesi gibi sorunlar örnek olaylar üzerinden anlatılacak. Küresel iklim değişikliğinin doğrudan ya da dolaylı olarak neden olduğu afetlerin etkileriyle birlikte açıklanacağı derste ‘sel, taşkın, heyelan, yangın, ormansızlaşma, kuraklık, kıyı erozyonu, çölleşme, kasırga, hortum, küresel açlık, salgın hastalıklar’ gibi afetler de işlenecek.

Bakanlık, geçen yıl şubat ayından itibaren Marmara Denizi’nde görülen müsilaj (deniz salyası) oluşumunu da bu dersin müfredatı kapsamına aldı.

ÖĞRENCİLER, ATIKLARDAN İLERİ DÖNÜŞÜM ÜRÜNÜ TASARLAYACAK
Öğrenciler, iklim değişikliğinin Türkiye’deki etkilerini azaltmaya yönelik toplumsal farkındalık oluşturacak projeler tasarlayacak. Çevre okuryazarlığı, su okuryazarlığı, tarım okuryazarlığı, gıda okuryazarlığı, finansal okuryazarlık kavramlarına değinilecek derste sıfır atık projesi ve atık değerlendirme ile ilgili yapılan projelere yer verilecek.

Öğrenciler, atık malzemelerden yararlanarak bir ileri dönüşüm ürünü tasarlayacaklar ve sürdürülebilirliği destekleyen sakin şehirler, ekolojik köyler, sürdürülebilir okul gibi kavramları öğrenecekler.