Yeni vergiler geliyor

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan reform paketinde, vergi adaletinin güçlendirilmesi ve sermayeye yönelik vergi düzenlemesi yapılmasına yönelik kıymetli başlıklar yer alıyor.

Bakanlık tarafından bir müddettir çalışmaları yürütülen yeni ıslahat paketine Orta Vadeli Program’da yer alan maksatlar doğrultusunda son formu verildi.

Paket, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in her fırsatta lisana getirdiği, “Hedefimiz vergide adalet ve aktifliği sağlamak için vergilendirilmemiş hiçbir alan bırakmamak” iletisi doğrultusunda hazırlandı.

TBMM’ye sunulması planlanan pakette, vergi adaletinin güçlendirilmesi, sermayeye yönelik vergi uygulamaları getirilmesi ve direkt vergilerin hissesinin artırılması için düzenleme teklifleri bulunuyor.

Çok uluslu şirketlere minimum kurumlar vergisi uygulamasını devreye alacak Bakanlık, direkt vergilerin hissesini artırmak için lokal taban kurumlar vergisi ve taban gelir vergisi modelini de getirecek.

PAKETTE YER ALAN DÜZENLEMELER

Pakette yer alan kimi başlıklar şöyle:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yeni bir kısım açılarak, çok uluslu şirketlerden minimum kurumlar vergisi (küresel taban kurumlar vergisi) alınacak.

Başta AB ülkeleri olmak üzere 30’dan fazla ülkede maddeleşen global taban kurumlar vergisinde, yıllık konsolide hasılatı 750 milyon avro eşiğini aşan çok uluslu şirketlerin düşük vergileme yapılan ülkelerdeki şube, iştirak ve iş yerleri taban yüzde 15 kurumlar vergisine tabi tutuluyor.

Bu şirketlerin faaliyette bulunduğu ülkede ödenen kurumlar vergisi yükü yüzde 15’ten aşağıdaysa uygulamayı maddeleştiren ülkeler, ilgili ülkenin almadığı vergi farkını tahsil edebilecek. Taban kurumlar vergisi uygulamasına geçmeyen ülkeler, vergileme haklarını bir öteki ülkeye devretmiş oluyor.

Türkiye’de son ana işletmesi yurt dışında bulunan 1024 küme yer alırken bunların ülkede 2 bin 134 işletmesi bulunuyor.

YURT İÇİ MİNİMUM KURUMLAR VERGİSİ

Kurumlar vergisi mükelleflerinin yaklaşık yarısının ziyan beyan ettiği ya da hiç matrah bildirmediği halde yüksek cirolarla faaliyetlerini sürdürdüğü belirlendi. Bu mevzuda AB ve OECD uygulamalarını da inceleyen Bakanlık, mükelleflerin beyanları ile hasılat ve ödeme güçlerinin birbirleriyle kıyaslandığı hibrit bir model hazırladı.

Ödenecek kurumlar vergisi, beyan edilen yararın indirim ve istisnalar düşülmeden evvelki fiyatının belli bir oranı ile gelir tablosundaki çıkarın aşikâr bir oranı matrah olarak kabul edilerek bulunacak vergiden yüksek olanı temel alınarak belirlenecek.

Ödenen minimum kurumlar vergisi, izleyen 5 hesap periyodunda işletmelerin bundan daha yüksek vergi ödemeleri gerektiği periyotlarda, ödenecek vergiden mahsup edilecek.

Bazı istisnalar (iştirak çıkarları, emisyon primi karları gibi) minimum vergi hesaplamasında kardan indirilerek dikkate alınacak.

Yatırım teşvik evrakı kapsamında yatırım harcaması yapan mükelleflerin hakları korunacak. Yeni işe başlayan mükellefler 3 yıl minimum vergiden muaf olacak.

ASGARİ GELİR VERGİSİ GELİYOR

Gerçek tarzda vergilendirilen ticari, zirai ve özgür meslek yararlarına da minimum gelir vergisi uygulaması getiriliyor. Gelir vergisi mükelleflerinin kıymetli bir kısmının ziyan beyan ettiği yahut beyanları ile hasılatları ortasında değerli uyumsuzluklar olduğu görüldü. Bu mevzuda da yeni bir model kurulacak.

Buna nazaran, mükelleflerin beyan edecekleri çıkar, gelir ve kar bildirimi tablosundaki getirilerinin belirlenecek bir oranından az olamayacak.

Serbest meslek çıkarı elde edenlere ise ayrıyeten bir çıpa planlanıyor. Bu mükelleflerin beyan edileceği çıkar brüt taban fiyatın yıllık meblağının altında olamayacak.

Hasılat üzerinden ödenen taban vergi farkının izleyen 5 hesap devrinde mahsubuna müsaade verilecek. Yeni işe başlayanlar 3 yıl minimum vergiden muaf olacak.

YİD VE KÖİ PROJELERİNE VERGİ

Türkiye’nin büyük yatırımlarından elde edilen karlara da artırımlı kurumlar vergisi uygulanacak.

Kurumlar vergisi oranı, gerçek kesim için yüzde 25, banka ve finans kurumlarında yüzde 30, ihracat yapan firmalarda yüzde 20, halka açık şirketlerde yüzde 23, imalatçılarda yüzde 24 olarak uygulanıyor.

Banka ve finans kurumlarında olduğu üzere, yap-işlet-devret (YİD) modeli ile kamu-özel işbirliği (KÖİ) projeleri kapsamında faaliyet gösteren kurumların buralardan elde ettikleri karlarına kurumlar vergisi oranının yüzde 25 yerine yüzde 30 olması öneriliyor. Bu düzenlemenin de vergi adaletinin güçlendirilmesine ve dolaysız vergilerin hissesinin artırılmasına katkı sağlaması hedefleniyor.