Yılbaşında ‘Ev Partilerine’ Müdahale Hukuka Uygun mu? İhbarcılar Açıklanacak mı? Yakalanan Ne Ceza Ödeyecek? Avukatlar Cevapladı

Koronavirüs önlemleri kapsamında bu yıl misyonlu olmayanların dışında halkın geneli yeni yılı meskenlerinde karşılamaya hazırlanıyor.

Lakin meskende sevdikleriyle kalabalık konut buluşmaları planlayanlar Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan geçen günlerde gelen bir açıklamanın akabinde kararlarını bir kere daha gözden geçirmek zorunda kaldı.

Erdoğan, bir gazetecinin “Yılbaşında villalarda kutlama yapılacağına dair haberler gündemde epey yer alıyor. Ek önlemler gündemde mi?” formundaki sorusu üzerine şöyle karşılık vermişti:

Son olarak yılbaşı kapsamında önlemlerin en üst düzeye çıkarıldığını belirten Bolu Valisi Ahmet Ümit, “Bir meskende şayet olağanın üzerinde insan varsa o konuttaki herkese cezai müeyyide uygulanacak” dedi.

Bütün bu açıklamaların akabinde yılbaşı gecesi yaşanabilecek muhtemel gelişmeler merak konusu olduğu üzere akıllara şu soruları getirdi:

Independent, bu soruları Ceza Hukuku Akademisi avukatları Mehmet Varlıklı, Bahar Topsakal, Furkan Akbulut ve Yiğit Gökçehan Koçoğlu’na yöneltti.

Avukat Mehmet Güçlü’ye nazaran mesken partisi, direkt türel karşılığı olan bir söz değil, insanların özel hayat alanındaki keyfi tasarruflarını yansıtıyor.

Bu alana müdahale edilmesinin özel hayata yönelik bir müdahale anlamını taşıdığını belirtin Varlıklı, “Salgın, ülkeyi fevkalâde bir sürece sürüklemiş olabilir lakin, bu sürecin anayasal ve hukuksal karşılığı olan ‘Olağanüstü Hal’ ilan edilmesine de gerek duyulmadı. Sürecin vasfı ne olursa olsun hukuk ve hukuk tertibinin gerekliliklerini korumak birinci öncelik olmalı. Fransa’da da korona süreci kelam konusu lakin Fransız İdari Yargısı, titizlikle tüzel kontrolünü gerçekleştiriyor” diye konuştu. 

“İhbar edenin ismi bâtın tutulur”

Konuşulan ve merak edilen bahislerden bir tanesi de bu istikametteki konut partilerini ihbar edenler bakımından durumun ne formda gelişeceği oldu. Güçlü, ihbar kayıtları, olayın mahiyeti, büyüklüğü, küçüklüğü ne biçimde olursa olsun saklı tutulduğunu vurgulayarak “155 polis servis sistemi, her aramayı kaydeden bir sistem yapısını ihtiva ediyor. Bundan ötürü ihbarların bilhassa telefon üzerinden isimsiz yapılması durumunda bu bilgi üzerine koronavirüs önlemleri kapsamında bir uygulama yapılması halinde ihbar kaydı ve içerik bilgisinin muhatabıyla paylaşılması kelam konusu değil” tabirlerini kullandı. 

“İstihbaratın takibi hukuk dışı olacaktır” 

Bahisle ilgili istihbarat çalışmalarından bahsedilmesi de son derece abartılı olduğunu diye getiren Varlıklı, “İstihbarat ünitelerimiz, yüksek meşguliyetlerini bir kenara bırakıp kimin kiminle nerede parti yaptığıyla mı ilgilenecek? Takibatın, konut partisi seviyesine düşürülmesi, bu taraftaki uygulamalar, ölçüsüz ve hukuk dışı olacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

Avukat Bahar Topsakal, meslektaşı Güçlü üzere Türk hukukunde mesken partisi tarifi olmadığı görüşünde. 

Salgınla gayret kapsamında İçişleri Bakanlığı tarafından 81 vilayet valiliğine gönderilen ek genelgeler ile birtakım önlemlerin gündeme getirildiğini hatırlatan Topsakal, “Genelgede oteller ve konaklama tesisleri ile kiralık villa ve gibisi yerler bakımından bir hassasiyet gösterildiğini ve ama kamuoyunda tartışıldığı üzere ‘ev partileri’ gibi bir atfa yer verilmediğini görüyoruz. Türk Hukuku’nda hiçbir mevzuatta da zati konut partisinin tarifi yok” bilgisini paylaştı.

“Ev partilerine hukuken müdahale mümkün değil” diyen Topsakal, şunları kaydetti: 

“Kapının kırılarak meskene girilmesi konut dokunulmazlığının ihlali olur”

Topsakal’a nazaran, polisin temel hak ve hürriyetlerin kullanılması bakımından ihlal teşkil edecek formda yılbaşında meskenlere baskın yapması,kapıların açılmaması halinde kapıyı kırıp içeri girmesi, demokratik, laik, toplumsal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’nde tartışılmaması gereken bir durum olup; vatandaşın kapısının kırılarak konutuna girilmesi halinde “mala ziyan verme”, “konut dokunulmazlığının ihlali” ve “özel hayatın gizliğini ihlal” gibi hataların oluşabileceği konusunda da tereddüt yok.

Avukat Furkan Akbulut ise ‘ev partilerine’ katılanlar için kesilebilecek ceza ölçülerine dikkati çekti. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yılbaşı önlemleri ile ilgili konuşurken konutlarda düzenlenecek yeni yıl partilerine müsaade verilmeyeceğini gerekirse polis baskını olabileceğini lisana getirdiğini anımsatan Akbulut, şöyle devam etti: 

“Polis direkt ceza kesemez. Cezalara itiraz hakkı da var”

“Verilen bu tıp idari para cezalarına karşı bireylerin itiraz hakkı bulunmaktadır” diyen Akbulut, “Ancak, polisin direkt ceza kesme yetkisi olmadığını, yalnızca cezaya destek olarak tutanak tanzim edebileceğini, son Yargıtay kararı ile bir arada cezanın lakin mülki amir tarafından kesilebileceğini vurgulayalım. Dikkat edilmesi gereken bir öteki konu, itirazın muhakkak bir müddette yapılacak olmasıdır. İdari para cezalarının bildirisinden itibaren 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliğine itiraz edilmesi gerekmektedir” diye konuştu.

Avukat Yiğit Gökçehan Koçoğlu ise bu cins kısıtlamaların hukuka karşıt olduğu görüşünde. 

Kısıtlamaların genelgelerle yahut Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın beyanatları doğrultusunda hayata geçirildiğini bunun da hukuka karşıt oluduğunu lisana getiren Koçoğlu, “Kovid-19 salgını ile gayret kapsamında birbiri arkasına tedbirler alınıyor ve alınan bu kararların son vakitlerde en gündemde olanı da meskenlerde düzenlenmesi mümkün yılbaşı partilerine polis baskınının yapılabileceğinin lisana getirilmiş olması. Öncelikle tabir etmek isterim ki, şahısların bir arayagelmesinin engellenmesi temel hak ve hürriyetlere müdahale manasını taşımakta olup bu müdahalelerin nasıl yapılacağı Anayasa ile kanunlar ile belirlenmiştir ve kısıtlama yolu genelge değildir” tabirlerini kullandı.

“Genelgeyi münasebet göstererek konuta girilmesi hukuken mümkün değildir” 

Güvenlik güçlerinin bir kişinin meskenine nasıl gireceğinin kanunlarla belirlendiğini anımsatan Koçoğlu, ​​​​”Sosyal aralık kuralına, bir kural olmasından fazla hem kendimiz açısından hem de toplum sıhhati açısından hepimizin riayet etmesi gerekiyor ve bunun kontrolü de yetkililer tarafından yapılmaya çalışılıyor. Bu kuralın uygulanıp uygulanmadığının kontrolü konutlarda, yani şahısların özel alanlarında yapılamaz.İlk olarak aslında meskende toplumsal ara kuralı teorik olarak da pratik olarak da mümkün değildir. Bundan daha da değerlisi, meskende toplumsal uzaklığın denetiminin emniyet mensuplarınca yapılmaya çalışılması halinde bireylerin “mahrem” olarak nitelendirilen konutlarına hukuka alışılmamış formda müdahale gerçekleştirilmiş olur. Emniyet mensuplarının, bir kişinin meskenine nasıl girebileceği kanunlarla bellidir. Genelgeyi münasebet göstererek meskene girilmesi hukuken mümkün değildir” dedi. 

“Eve giren polis kimlik denetimi ve gözaltı yapamaz”

“Peki ya konuta girilmişse ve kimlik gösterilmezse ne olacak?” sorusuna Koçoğlu şu karşılığı vererek kelamlarını tamamladı: