Yapıtları taşıyan ve İngiltere’nin başşehri Londra’dan öğlen saatlerinde havalanan uçak, 18.30 sularında İstanbul Havalimanı’na iniş yaptı …
Yapıtları taşıyan ve İngiltere’nin başşehri Londra’dan öğlen saatlerinde havalanan uçak, 18.30 sularında İstanbul Havalimanı’na iniş yaptı.
Isparta kökenli Sidamara tipi lahit ile MÖ 3000-2000’e tarihlenen Anadolu kökenli iki boğalı kağnı heykeli, uçaktan özel korumalar içinde taşındı.
Taşıma işini fiyatsız gerçekleştiren Türk Hava Yolları (THY) tarafından Türkiye’ye getirilen eserler, bakanlık yetkililerince teslim alındı.
Geri getirilen kültür varlıkları, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un katılacağı aktiflikle tanıtılacak ve Ankara’daki Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmeye başlanacak.
Kağnı heykeli
İngiltere’deki Bonham’s Müzayede Konutu’nda iki boğa tarafından çekilen kağnı heykelinin satışa çıkarıldığı tespit edildi. Kelam konusu yapıtın benzerlerinin Şanlıurfa Müzesi koleksiyonunda olduğunun tespit edilmesi üzerine, bu alanda yayınları bulunan Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu ile irtibata geçilerek yapıtın kökenine ait bir rapor hazırlanması talep edildi. Hazırlanan rapor, Kültür ve Turizm Bakanlığı Londra Kültür ve Tanıtma Müşavirliğine iletilerek müzayede konutundan yapıtın satışının durdurulması istendi. Müzayede meskeni birinci teşebbüsü reddedince Müşavirlik, İngiliz polisinden yapıtın satışının durdurulması konusunda dayanak istedi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Londra Kültür ve Tanıtma Müşavirliğinin teşebbüsleri sonucunda satıştan çekilen yapıtın sahibiyle müzayede konutu kanalıyla temasa geçildi. Kişi, eser üzerindeki mülkiyet hakkından vazgeçti ve yapıtın Türkiye’ye iadesi kabul edildi.
Sidamara lahdi
Isparta Göksöğüt Belediyesi tarafından 1980’li 5 modüle bölünmüş olarak tespit edilen ve belediyeye getirilen Sidamara tipi lahit, Isparta Müzesi Müdürlüğüne taşındığında 3 ana modül ve ufak birkaç modül olarak kayıtlara geçti.
Prof. Dr. Mehmet Özsait tarafından 1987’de fotoğraflanan yapıtların eksik modüllerini, Prof. Dr. Volker Michael Strocka, 2015’te yaptığı bir araştırma sırasında fark etti. Yapıta ilişkin iki modül, Londra’daki Sotheby’s Müzayede Konutu’nun 1988’de bastığı müzayede kataloğunda yer alıyordu. Yapıtların kesimlerinin, birinci fotoğraflandığı 1987 ile müzeye taşındığı 1988 ortasında çalındığı tespit edildi.
Prof. Dr. Musa Kadıoğlu aracılığıyla hususun Kültür ve Turizm Bakanlığına bildirilmesi üzerine hem Bakanlık hem İçişleri Bakanlığı Interpol-Europol Dairesi Başkanlığınca, Sotheby’s Müzayede Konutu ile irtibata geçildi. Katalogda yer alan kesimlerin 1988’de kimlere satıldığı sorulan Müzayede Meskeni, yapıtların bir şahıs tarafından satışa sunulduğunu, 1989’da iki farklı alıcıya satıldığını, zımnilik kanunları sebebiyle alıcıların isimlerini açıklayamayacaklarını bildirdi.
Yeri tespit edilemeyen lakin Türkiye’deyken çekilmiş fotoğrafları bulunan eserler, Interpol’ün çalıntı sanat yapıtları data tabanına kaydettirilerek milletlerarası alanda araştırılmaya başlandı. Bakanlık uzmanlarınca Christie’s Müzayede Konutu’na ilişkin bir katalog taranırken bu modüllerden birinin 4 Aralık 2019’da satışa çıkarılacağı tespit edildi. Interpol-Europol Dairesi ve İngiltere polisiyle kurulan temasla yapıtın satışı ileri düzeyde tetkikler yapılması için süreksiz olarak durduruldu.
Türkiye tarafından sağlanan bilgiler sayesinde yapıtın yasa dışı olarak Türkiye’den çıkarılmış olduğu konusunda ikna olan İngiliz polisi, yapıtı elinde bulunduran şahısla görüşerek yapıtın iadesine aracılık etti.
