Z kuşağının Wikipedia ile imtihanı: Dijital bilgi havuzunun en tuhaf ve en zıpır bilgileri…

Dünyanın en büyük açık kaynaklı ansiklopedisi olma özelliğini taşıyan Wikipedia, kurucusu Jimmy Wales’in tabiriyle, “Dünya üzerindeki her beşere kendi lisanında, en üst kalitede, parasız bir ansiklopedi oluşturma ve dağıtma uğraşısı” olarak kurulmuş bir platform. Milyarlarca başlığa konut sahipliği yapan Wikipedia’nın derinliklerinde birbirinden değişik bilgiler bulunuyor.

Teknoloji alanında yaşanan gelişmeler sayesinde kaynaklara kolay ulaşabilen Z nesli, kendisine enteresan gelen içerikleri gün yüzüne çıkartıyor ve bunları “viral” hale getiriyor. 

WIKIPEDIA’NIN UÇSUZ BİLGİ HAVUZUNDA GEÇEN ÇOCUKLUK

Dijital dünyayla erken yaşta tanışan her çocuğun başına geldiği üzere Annie Rauwerda da ailesi tarafından internet kullanımı sonlandırılan çocuklar ortasında. İnterneti yalnızca dersleri için yardımcı kaynak olarak kullanmasına müsaade verilen Rauwerda, çocukluğunun büyük birçoklarını Wikipedia’nın uçsuz bilgi havuzunda geçirmiş.

Genç kız, ünlülerin hayat öykülerinden “çak bi beşlik” üzere toplumsal hayatta sıkça karşılaştığımız davranış kalıplarının nasıl popülerlik kazandığına varıncaya kadar, her başlığı inceleme fırsatı bulmuş.

ABD’nin Michigan eyaletinde yaşayan ve şimdilerde 22 yaşına basan Rauwerda, pandeminin birinci günlerinde, yaşıtları ekşi mayalı ekmek yapmayı ve örgü örmeyi öğrenirken hayranlık duyduğu Wikipedia’daki enteresan ve tuhaf bilgileri derleyip toplumsal medyaya taşımaya karar vermiş.

Global salgın nedeniyle herkesin ferdî ilgi alanlarını genişlettiğini söyleyen genç bayan, “Herkes ilgi alanlarını geliştirmeye uğraşıyordu ve o devirde ben de bu projeye ağırlaşmaya karar verdim” dedi.

‘ZİHNİ SİNİR’ SAVLARIN PEŞİNDE

Rauwerda, “Wikipedia’nın Derinlikleri” (@depthsofwikipedia) ismini verdiği ve 772 bin takipçiye ulaşan Instagram hesabından,  platform üzerindeki tuhaf, çılgın ve beklenmedik içerikleri paylaşıyor. Z jenerasyonunun beğenilerine ve lisanına hitap eden hesap, “hap bilgiler” yardımıyla tuhaf içerikleri “viral” hale getiriyor.

“Wiki’de dolaşırken aldığım ekran imgeleri telefonumun galerisini doldurmuştu. Toplumsal medyada hesap açma fikri de manzaraları silmeyi düşünürken aklıma geldi” diyen Rauwerda, pandemi devrinde toplumsal medya hesabı üzerinden “zihni sinir” argümanları kanıtlamaya koyulmuş.

Örneğin, Michigan Eyalet Üniversitesi’nden ürolog Prof. Dr. David D. Wartinger tarafından yürütülen çalışmada, Walt Disney World Resort’taki Big Thunder Mountain’daki sürat trenine binen hastaların çarçabuk böbrek taşlarını düşürdüklerinin argüman edilmesi üzerine Rauwerda, açık kaynaklar üzerinden topladığı dataları hesabından paylaşmış.

Bu paylaşımın akabinde, “Wikipedia’nın Derinlikleri”nin takipçi sayısı süratli bir artış göstermiş. Üç ayda 3 binden fazla takipçiye ulaşan Rauwerda, “İnsanların bu tuhaf bilgilerle ilgilendiğini o gün anladım” diyor.

Z JENERASYONUNUN MİZAHINI YANSITAN PAYLAŞIMLAR

Rauwerda, hesabın popülerliği arttıkça “şehir efsaneleri” üzerine gitmiş. Bir paylaşımında samanların çiftçilerin pantolonlarının alev almasına neden olduğu argümanı üzerinden çıkan “patlayan pantolon” öyküsünü inceleyen genç bayan, öbür bir gönderide ünlü pasifist Mahatma Gandhi’nin aslında nükleer güç için mecnuna dönen bir başkan olduğuna ait “internet geyiği”ne varan savları ele almış.

Elbette, “tuhaf” bilgileri toplumsal medya aracılığıyla yaygınlaştıran tek hesap “Wikipedia’nın Derinlikleri” değildi. Daha öncesinde “Wikipedia Club” üzere değişik içerikleri paylaşan sayfalar bulunuyordu.

Ancak, Rauwerda’nın hesabının başka hesaplardan farkı “internet geyiklerini” Z jenerasyonunun lisanı ile sorgulayan ve bunları bilgi ile birleştiren bir hesap olması. Bu nedenle, Z neslinin mizahını yansıtan paylaşımlarda, yaşanan absürtlüğün yorumu olduğu üzere takipçiye bırakılıyor.

 

‘İNSANLARI ÇABUCAK YAKALAYACAK İÇERİKLER BULUYORUM’

Rauwerda, sayfada paylaşacağı içerikleri belirlerken, dikkat ettiği kriterlere ait, “Her vakit komik, beklenmedik ancak birebir vakitte görenleri çabucak yakalayacak içerikleri bulup çıkartmaya çalışıyorum” diyor.

İçerikleri “viral” hale getirmenin anahtarının insanların aslında aşina olduğu hususları seçmek ve bu hususların bilinmeyen taraflarını ön plâna çıkartmak olduğunu söylüyor.

Sayfayı açtığı birinci vakitler takipçi sayılarını artırmak için küçük çaplı bir toplumsal medya çalışması yaptığını belirten Rauwerda, Instagram fenomeni Caroline Calloway ile ilgili bir yayın yaptıktan sonra hesabın süratle büyüdüğünü de ekliyor.

Instagram’da önemli bir popülerlik yakalayan Rauwerda, birbirinden tuhaf içerikleri daha geniş bir kitleye ulaştırmak için bir de TikTok kanalı kurmuş.

Z NESLİ İÇİN FARKINDALIK YARATMAYI AMAÇLIYOR

Genç bayan, açtığı sayfalarda Wikipedia’daki en absürt ve komik içeriklerini paylaşmaya çalışsa da bunun tıpkı vakitte “internet geyiklerine” düşkün Z nesli için bir çeşit farkındalık yaratma hedefi taşıdığını da belirtiyor.

Paylaşacağı içerikleri bulmak için fazla vakit ayırmadığını söyleyen Rauwerda, “Wikipedia’da günde en az bir saat harcamam yetiyor. Bununla birlikte açık kaynaklı bilgilerini yeri geldiğinde araştırıp düzenlemek için de vakit harcıyorum” diyor ve şöyle devam ediyor:

“Wikipedia, bilginin depolandığı büyük bir kaynak olduğu için Britannica Ansiklopedisi’ndeki bahis başlıklarından çok daha fazla çeşitliliğe sahip.”

WIKIPEDIA’NIN OYUN ALANI: WIKIRACING

Birçok insan için Wikipedia bir müracaat kaynağı olsa da Rauwerda için bu alan yalnızca bilgi kaynağı değil bir çeşit oyun alanı. O denli ki Wiki tutkunları bu alanda kendilerine “Wikiracing” ismini verdikleri bir oyun bile yaratmış.

“Wikiwars”, “Wikipedia Ball” ve “Wikipedia Game” üzere isimlerle da anılan Wikiracing’in kolay kuralları var. İki kişi ortasında müddet tutularak oynanan bu oyunda, oyuncular Wikipedia üzerinden rastgele bir sayfa açıyor ve sayfadaki ilişki linkleri yardımıyla, başta hedefledikleri sayfaya ulaşmaya çalışıyor.

Oyunun son derece eğitici ve eğlendirici olduğunu söyleyen Rauwerda, “Altıncı sınıfta arkadaşlarımla birlikte saatlerce Wikiracing oynuyorduk. Kısıtlı bir vakitte maksada ulaşmam gerektiği için her sayfayı detaylı okuyamasam da binlerce ‘bağlantı linkinin’ ortasında dolaşırken dahi çok şey öğrendim. O denli ki, Papa ile başlayıp penguen tiplerinin listesine ulaşıyorduk. Gayeye giderken kaybolmamak için çok uğraş sarf ediyorduk” dedi.

Wikipedia içinde saatler süren gezintiler yapmak Rauwerda’yı platformun uzmanı haline getirmiş. Bu sayede, bilgi havuzunun içinde en tuhaf başlıklara giden yolu bile çarçabuk bulabiliyormuş.

INSTAGRAM FENOMENLİĞİNDEN WİKİ EDİTÖRLÜĞÜNE

Genç yaşta bilgi güvenliği ve hakikat bilginin transferi için giriştiği bu uğraş Rauwerda’yı Wikipedia editörlerinden biri haline getirmiş.

Rauwerda bununla da sonlu kalmayarak, yeni başlayan öbür editörlere hususların nasıl gerçek bir halde geliştirileceğini öğrettiği “Wikimarathon” çalışmasında da etkin rol üstleniyor.

Rauwerda ayrıyeten açık kaynak platformunun gönüllüler yardımıyla bugünkü halini aldığını ve bu nedenle toplumsal medya hesabından paylaştığı Wiki içerikleri üzerinden gelir elde etmediğini belirtti. 

“Wikipedia’nın Derinlikleri” hesabı üzerinden reklam almasa da paylaştığı içerikleri kâra çevirmenin yolunu bulan Rauwerda “tuhaf” bilgileri kahve kupalarına bastırıp açtığı internet sitesi üzerinden satarak harçlığını çıkarıyor.

KENDİ GÜLDÜRÜ GÖSTERİSİNİ YAZMAK İSTİYOR

Michigan Üniversitesi’nde Nöroloji alanında eğitim gören Rauwerda’nın ilerideki amacı ise güldürü gösterilerine müelliflik yapmak…

Wikipedia’dan öğrendikleri ile “Gereksiz Bilgiler” usulünde bir güldürü gösterisini toplumsal medya üzerinden izleyicilerle buluşturmayı düşünen Rauwerda, “Düşündüğüm biçime benzeyen birbirinden berbat programlar yayınlanıyor. Z jenerasyonunu yakalamak için sansürsüz konuşma ve cüretkâr içerikler yayınlama eğilimi gelişti” dedi ve devam etti:

“Bence kâr hedefi gütmeyen kullanıcıların da buna benzeri içerikleri yaygınlaştırmaları ve bunu yaparken, ‘internet geyiklerine’ kulak kabartmaları ve ‘Wikipedia’nın Derinlikleri’ üzere içerikler üretmeleri yararlı olacaktır.”

The New York Times’da yayımlanan “Want to See the Weirdest of Wikipedia? Look No Further” ve Vice’da yayımlanan “I Look For the Weirdest and Wildest Things on Wikipedia. Here’s What I’ve Learned” başlıklı haberlerden derlenmiştir.