Zam üstüne zam yapılan süt ürünlerinde gramaja dikkat

Besin fiyatlarında yaşanan artırımlar tüm bölümleri yakından ilgilendiriyor. Süt ve süt eserlerinden meyve-sebzeye, ayçiçek yağından kuruyemişe, etten şekere kadar neredeyse birçok esere aşikâr oranlarda artırım yapıldı. Bu artışlara dur demek için gerisi gerisine kontrol yapılırken, fahiş fiyat uygulayan işletmelere de cezalar kesiliyor. Fakat son günlerde kimi eserlere ‘gizli zamlar’ yapılmaya başladı. Bilhassa kaşar peynirlerinden bu durum yaşanırken, çeşitli kuruyemiş markaları da birebir metodu uyguluyor.

KAŞARLAR KÜÇÜLDÜ

Kaşar peynirleri çeşitli büyüklüklerde satışa sunuluyor. Kaşar peyniri genelde 400 gramlık, 700 gramlık ya da 1 kilogramlık paketler halinde satılırdı. Son günlerde ise devreye 600 gramlık kaşar peynirleri girdi. 700 gramlık paketleri kaldıran kimi üreticileri, paketleri ufaltarak yaptıkları artırımın daha az gözükmesini isterken, yetkililer vatandaşları aldıkları esere dikkat etmeleri konusunda uyardı. Örneğin yaklaşık 1 ay evvel 700 gramlık kaşar peynirini 35-36 TL düzeylerinden satan bir üretici, artık ise 600 gramlık kaşar peynirini 44-45 TL bandında satmaya başladı. Örnekler yalnızca bununla hudutlu değil birçok marka misal formülü uyguluyor.

STANDART GETİRİLMELİ

Uzun yıllardır süt ve süt ürünlerine gramaj standardı getirilmesi için davette bulunduklarını tabir eden Teksüt İdare Heyeti Lideri Cevdet Arınık, “Sütte, yoğurtta, peynirde bu tip uygulamalar daima yapılıyor. Vatandaşa daha uygun fiyatı göstermek için yapılıyor bu süreç. Ambalajlar daima küçültülüyor. Eserlere kesin olarak gramaj standardı getirilmeli. Vatandaş fiyatları takip etmeye çalışıyor lakin 100 gram düşürünce fiyat daha uygun oluyor. Vatandaş da gramaja bakmadan yalnızca fiyata bakarak eseri alıyor. Bizim de depolarımızda eski ambalajlarla var. Bunlar çöpe gidiyor. Örneğin geçen periyoda kadar piyasaya 700 gramlık kaşarlar hakimdi, artık hakim eser 600 gram olmaya başladı. Sütte de misal durum var. 200 gramlık pakete 180 gram süt koyuyorlar. Üzerin 180 gram yazıyor lakin yan tarafında 200 gramlık eserle birebir boyutta olunca vatandaş farkı anlayamıyor” dedi.

REKABET İÇİN YAPILIYOR

Piyasanın genel şartları gereği rekabet edebilmek için gramaj değişiklikleri yapılabildiğini tabir eden Eker Süt İdare Heyeti Lideri Ahmet Eker ise, “Biz hiçbir artırım periyodunda bugüne kadar gramaj düşüşüne gitmedik. Kaşar peynirimizi yaklaşık 2 yıldır 600 gram olarak satıyoruz. 700 gramdan 600 grama düşüren firmaların da artırımları düşük göstermek için bu yola başvurduğunu düşünmüyorum. Piyasada tartı 600 grama kaydığı için bu uygulamaya geçilmiştir” dedi.

‘FAHİŞ FİYAT VARSA SATIŞI ENGELLİYORUZ’

Son günlerin başka bir tartışma konusu ise ePttAVM’de ucuz ayçiçek yağı satılmasıydı. Mevzuyu ePttAVM Genel Müdürü Hakan Çevikoğlu’na sorduk. Platform üzerinden satılan yağların daha değerli olduğu tezlerine da yanıt veren Çevikoğlu, “Bir marka bizim platformumuz üzerinde bir mağaza açıyor. Burada satışa başlıyor. Fiyatını da kendi belirliyor. Fakat kendi internet sitesinde birebir yağı daha düşük fiyattan satıyor. Biz bir platformuz. Burada fiyatı biz belirlemiyoruz. Fakat kıymetli satan bizmişiz üzere bir algı oluşuyor. Şayet bizim platformumuz üzerinden fahiş fiyatlı bir eser satılıyorsa biz de araştırma yapıyoruz. Şayet bu durumu tespit edersek, eseri satıştan kaldırıyoruz” dedi.

TALİMAT GELMEDİ

Ucuz yağ satışları hakkında da sorularımıza yanıt veren Çevikoğlu, “Bize ‘ucuz yağ satacaksınız’ diye bir talimat gelmedi. Aslında gelmese de biz periyot dönem fiyatı yükselen eserleri ucuz fiyattan satmak için çalışmalar yapıyoruz. Örneğin ayçiçek yağında fiyat arttıysa ortadan aracıyı çıkarıp, direk tüketiciden alıyoruz. Böylelikle daha uygun fiyata eseri temin edip vatandaşımıza ulaştıyoruz” diye konuştu. Sistemleri için 20 milyon eser 25 bin satıcı olduğuna dikkat çeken Çevikoğlu, “Burada vatandaşlarımıza da büyük misyon düşüyor. Gördükleri fahiş fiyat artışlarını bize bildirsinler. Biz de incelememizi yaparız. Vatandaşın mağdur olmaması için elimizden geleni yapıyoruz” tabirlerini kullandı.

‘MARKETLER ETKİLİYOR’

Kuruyemişte de benzeri bir gramaj değişikliği dikkat çekiyor. Toplumsal medyada da kuruyemişteki gramaj değişiklikleri gündeme geldi. Bir firma 125 gram olarak sattığı çekirdeği, 85 grama kadar çekerek fiyatını sabit tutarken, Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜKSİAD) İdare Heyeti Lideri Hüsamettin Karaman, husus ile ilgili şunları söyledi: “Bazı market markaları kendi isimlerine üretim yaptırıyor. Burada gramajları düşük tutabiliyorlar. Vatandaş da uygun fiyata satıldığını düşünüp bunlardan alışveriş yapıyor. Öteki firmalar da onlarla rekabet edebilmek için gramajlarını düşürmek zorunda kalıyor.” Son devirlerde fiyat artışının yaşandığı öteki bir eser de kabak çekirdeği oldu. 180 gramlık bir kabak çekirdeğinin fiyatı yaklaşık 1 yıllık süreçte 11 TL’den 17 TL’ye kadar yükseldi.