DOLAR
34,4837
EURO
36,4414
ALTIN
2.956,37
BIST
9.367,77
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
İstanbul
Parçalı Bulutlu
18°C
İstanbul
18°C
Parçalı Bulutlu
Cuma Yağmurlu
18°C
Cumartesi Parçalı Bulutlu
8°C
Pazar Çok Bulutlu
10°C
Pazartesi Parçalı Bulutlu
10°C

Zor Bir Çocukluk Dönemi Geçirmek Neden Yetişkin Ruh Sağlığını Derinden Etkiliyor?

Pek çok araştırma, zorlu bir çocukluk döneminin yetişkinlikte daha fazla ruhsal hastalık riskiyle bağlantılı olduğunu doğrulamıştır. Ancak, yaşamın ilerleyen dönemlerindeki psikiyatrik sorunların nedeninin ACE’lerin kendisi olup olmadığını bilmek …

Zor Bir Çocukluk Dönemi Geçirmek Neden Yetişkin Ruh Sağlığını Derinden Etkiliyor?
12/03/2024 19:36
2
A+
A-

Pek çok araştırma, zorlu bir çocukluk döneminin yetişkinlikte daha fazla ruhsal hastalık riskiyle bağlantılı olduğunu doğrulamıştır. Ancak, yaşamın ilerleyen dönemlerindeki psikiyatrik sorunların nedeninin ACE’lerin kendisi olup olmadığını bilmek zordur. Paylaşılan genler gibi üçüncü bir değişkenin hem olumsuzluklardan hem de sonraki ruh sağlığı sorunlarından sorumlu olması mümkündür. Bu yazımız bu tür ruhsal durumlara derinlemesine bir bakış atıyor…

Kaynak: https://www.psychologytoday.com/intl/…

İsveçli araştırmacılar yakın zamanda ACE’lerin(çocukluk çağı olumsuzlukları) yetişkin ruh sağlığı üzerindeki etkilerini araştırmak için İsveç’teki inanılmaz sağlık kayıtlarından yararlanmıştır (Daníelsdóttir vd., 2024).

s f902d46a2bef61b6dafc0d9dd1beec047c481dd7

Ülke çapında 25.000’den fazla ikizden oluşan bir örneklem kullanmışlardır; bu da paylaşılan genlerin, paylaşılan ortamların ve fiziksel ihmal, duygusal veya cinsel istismar veya nefret suçları gibi bireye özgü ACE’lerin etkilerini ayırmalarına olanak sağlamıştır.

Yetişkin ruh sağlığı sonuçları, katılımcının 19 yaşından sonra yatarak veya ayakta depresif bozukluk, anksiyete bozukluğu, madde kullanım bozukluğu veya stresle ilişkili bozukluk tanısı alıp almadığına göre ölçülmüştür.

s 1e533c02d44781f862b32f102f600c39bbca4f0e

Çalışmada ayrıca mevcut ruh sağlığının bir göstergesi olarak geçen haftaki depresyon belirtileri de ölçülmüştür.

İlk analizler ACE’lerin yetişkin ruh sağlığı üzerinde büyük bir etkisi olduğunu göstermiştir. Etkiler “doza bağımlıydı”, yani her ek ACE akıl hastalığı riskini artırıyordu.

s d6b7c2b3d12e9706e04e0b1618f0f4455b4cf2c8

Çalışmaya göre, ‘Her ek ACE, herhangi bir psikiyatrik bozukluk için %52 daha fazla olasılıkla ilişkiliydi’ ve bu durum hem erkekler hem de kadınlar için geçerliydi.

Sebep ve Korelasyonu Ayırmak için İkiz Çiftlerini Kullanmak Çalışmanın ikiz boyutu, ACE’lerin etkilerini genetik ve genel çevresel etkilerden ayırmada kilit rol oynamıştır.

s 2feb22715f94f3bc67601e162a80f4653b222197

Araştırmacılar, ACE’lere maruz kalma konusunda ‘uyumsuz’ olan ikiz çiftlerine, yani ikizlerden birinin belirli bir tür olumsuz deneyime maruz kaldığı, diğerinin ise maruz kalmadığı çiftlere odaklandılar. Daha sonra ACE’lerin yetişkin psikiyatrik tanı riski üzerindeki etkilerini yeniden analiz ettiler.

Örneğin, ikizlerden birinin fiziksel ihmal yaşadığını ve diğerinin yaşamadığını, ancak her ikisinin de yetişkinlikte depresyona girdiğini düşünün. Bu sonuç, sonraki depresyona neden olan şeyin ihmalin kendisi olmadığını gösterecektir.

s 5dd88f9d1647771804c0ab5e93bb2179f48247de

Alternatif açıklamalar arasında ikizlerin ortak genleri (tek yumurta ikizlerinde yüzde 100 ve tek yumurta ikizi olmayanlarda ortalama yüzde 50) ve ACE ölçümleri tarafından yakalanmayan çocukluk ortamlarının ortak yönleri (örneğin, yüksek stresli bir mahallede büyümek) yer alabilir.

Öte yandan, bu uyumsuz ikiz çiftlerinde her bir ek ACE’nin ruh sağlığı sonuçları üzerindeki etkisinin, tüm katılımcıların ilk analizinde olduğu gibi yaklaşık yüzde 52 olduğunu düşünün.

s 5f52f7ca08cb922b29aa16b9a9c56b813831ac88

Bu sonuç, ACE’lerin aslında yetişkin psikiyatrik sonuçlarının nedeni olduğunu, çünkü etkilerinin yalnızca birinin ACE yaşadığı ikiz çiftleri arasında da aynı derecede güçlü olduğunu gösterecektir.

Bu bulgular, yoksul bir okul bölgesinde yaşamak gibi daha genel çevresel koşulların yetişkin ruh sağlığı sonuçları üzerinde rol oynadığını ortaya koymaktadır.

s 9dc7f41240a03115843bd445344df75875053347

Genetik yatkınlıklar da ACE’lerin 19 yaşından sonra psikiyatrik bozukluklar üzerindeki belirgin etkisinin bir kısmını yönlendirebilir.

Çalışmanın yazarları, bulgularının genetiğin ve çocukluk ortamının genel yönlerinin göreceli katkılarını belirleyemediğini belirtmekte. Katılımcılar ACE’lerini yetişkinler olarak geriye dönük olarak da bildirmişlerdir, bu nedenle “mevcut ruh sağlığı durumunun ACE’lerin bildirilmesini etkilemiş olması” mümkündür. Bu sınırlamaları ele almak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

s 6d3fd7e905a76ab667077f29a1e5e940b7e49260

Şimdilik çıkarılacak sonuç açık: Zor bir çocukluk ortamı ve genetik faktörler yetişkinlikte akıl hastalığına katkıda bulunabilir; çocuklar bu uzun vadeli risk faktörlerinin üzerine ciddi olumsuz deneyimler yaşadıklarında, yetişkin psikiyatrik durum olasılığı daha da artar. Yazımız bu kadardı. Düşüncelerinizi yorumlarda paylaşmaktan çekinmeyin! 👇👇👇

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.