Prof. Dr. Şener: Dalgalanmaları önlemek için 2 metodumuz var; aşı ile maske, mesafe ve hijyen!

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Sıhhat, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Alper Şener, “Günlük hadise sayılarındaki dalgalanmaları, sıçramaları hastalığın ağırlaşması ya da artması üzere yorumlamamak lazım. Zira, beraberinde Türkiye’nin yüzde 90’ı bu virüsle karşılaşmamış durumda. Karşılaşmayan bireyler hasebiyle virüsle karşılaştıklarında enfeksiyon bulguları gösterecekler. Bu dalgalanmalar çok doğal. Bu dalgalanmaları önleyebilmek, sıfıra indirebilmek ya da beklenen düzeylerin altına indirebilmek için iki değerli metodumuz var. Bir tanesi aşı ve aşının yaygınlaşması. İkinci kıymetli yaklaşım ise; maske, aralık ve el hijyeni. Maske demişken bilhassa kapalı ve kalabalık alanlarda çift kat maskenin kıymetli olduğunu iki kez söylemekte yarar var” dedi.

Varyant minik, mutant büyük değişikliklere deniyor

İngiltere’de, korona virüsün (Covid-19) mutasyona uğramasının akabinde Güney Afrika ve Brezilya mutantlarının da ortaya çıkmasının akabinde Prof. Dr. Alper Şener değerli açıklamalarda bulunarak, “Salgının başından beri daima gündemimiz değişiyor, korona virüs özelinde. Yeni gündemimiz de varyant ya da öbür terminolojiyle mutant. Varyant ile mutant ortasında çok küçük nüans farkları var. Varyant virüs dediğimiz minik değişiklikler, genel ve büyük değişiklikler varsa mutant kavramından bahsediyoruz. Dünya üzerinde yayılmış ve herkesin fikir birliğine vardığı İngiltere mutantı, Güney Afrika mutantı ve birebir vakitte Brezilya mutantı var. Bu farklı virüslerin ne ehemmiyeti var? Ya da terminolojik olarak ne manaya geliyor” dedi. 
 
“Pirincin içerisindeki beyaz taşlar”

Korona virüs mutant ya da varyantı için pirincin içerisindeki beyaz taş benzetmesi yapan Prof. Dr. Şener, “Aslında bunlar teknik olarak baktığımızda pirincin içerisindeki beyaz taşlar. Yani genel manada hiç dikkatimizi çekmeyen, bilhassa aradığımız vakit değişikliklerini gördüğümüz virüsler. Bu değişik virüslerin bizim için ne kıymeti var? Dehşet şu ki, bu değişime uğramış olan virüslerin yani mutant virüslerin bilhassa klinik tablolarda ağırlaşmaya ve bulaşıcılıkta artışa sebep olacağına dair, artı aşıyla ilgili telaşlar da devam ediyor. Şu anki yayınlanmış çalışmalara genel olarak bakıldığında, bu mutant virüsünde klinik tablonun ağırlaşmasıyla ilgili rastgele bir data yok. Teknik olarak baktığımızda İngiltere mutantı ya da varyantı dediğimiz virüsün bulaşıcılığının çok arttığını ve yüksek olduğunu biliyoruz. 2020 Aralık ayının ikinci haftasından itibaren neredeyse İngiltere’nin tamamında yaygınlaştı ve İngiltere’yi büsbütün kapattı. Çok süratli bulaştığını ve çoğaldığını biliyoruz. Münasebetiyle bilhassa şu anda dünyanın genelinde net verdi sahibi olduğumuz kıymetli varyant ya da mutant İngiltere’de görülen mutant virüsü diyebiliriz” diye konuştu. 

 
“Türkiye’de yakın vakitte Güney Afrika ve Brezilya mutantının görülme ihtimali çok yüksek”

Türkiye’de şimdilik İngiltere muntantının görüldüğünü lakin yakın vakitte Güney Afrika ve Brezilya mutantının da görülme ihtimalinin yüksel olduğuna dikkat çeken Şener, “Peki, Türkiye açısından bunun ne kıymeti var? Sıhhat Bakanlığı’nın datalarına nazaran, Türkiye’de yalnızca İngiltere mutantı görüldü ancak yakın vakit içerisinde Brezilya ve öteki Güney Afrika mutantlarının da görülme ihtimali var mı? Çok büyük bir ihtimalle olacaktır. Zira, İngiltere mutantı dediğimiz virüs İngiltere’de dominantken, onun beraberinde Güney Afrika ve Brezilya mutantları da görüldü. Virüsteki bu değişimler, daima birbirini takip eden değişimlerdir. Ve teknik olarak halihazırda bu mutasyonun ne kadar değerli olduğunu yani klinik kıymetinin ne olduğunu net olarak bilmiyoruz. Bildiğimiz kaygı şuydu; mevcut aşılardan kaçan bir mutant olabilir mi? Yani ‘Aşılamaya karşın oluşan antikor, mutant virüsü bloke edemez mi? Koruyamaz mı? Bu virüsün hastalık oluşturmasını engelleyemez mi’ diye bir tasa vardı” biçiminde konuştu. 
 
“mRNA aşılarında kusur hissesi olmadığı görülüyor” 

MRNA aşılarında yapılan araştırmalarda yanılgı hissesi olmadığını belirten ÇOMÜ Sıhhat, Uygulama ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Alper Şener, “Özellikle mRNA aşılarıyla ilgili yapılmış olan deneysel ve kısa olgu serilerinin klinik çalışmalarının da bunda rastgele bir kusur hissesi olmadığı yani bu şahıslarda mRNA aşılarıyla aşılanan bireylerde oluşan antikorun bu mutant virüslerde; Afrika mutant virüsü hariç, onda yüzde 50 azalma var, yüzde 90 oranında yani daha evvelki aşı çalışmalarında olduğu üzere koruyuculuk sağladığı gösterildi” dedi. 
 
 “İnaktif virüs aşısının İngiltere varyantını bloke ettiği görüldü” 
 
İnaktif virüs aşısının İngiltere varyantını bloke ettiğini de kelamlarına ekleyen Prof. Dr. Şener, “Ülkemizde uygulanan inaktif virüs aşısının emsal çalışması Hindistan’da yapıldı. Burada yapılan çalışmada da İngiltere varyantı ile laboratuvar ortamında hastalardan alınan antikor bir ortaya getirildiği vakit İngiltere varyantını bloke ettiği görüldü. Şu kademede teknik olarak baktığımızda bu virüs aşılarıyla ilgili bir korku görülmüyor lakin bu virüslerdeki mutasyon neden ansızın ortaya çıktı? Ya da başlangıçtan beri var mıydı? Bilim dünyasının en çok dikkatini çeken mevzu bu. Biz de dahil olmak üzere. Ben ferdî olarak aslında bunun yeni keşfedilmiş olabileceğini düşünüyorum yani pirinçteki beyaz taş üzere. Yani daha evvelden vardı, biz odaklandıkça bunları tespit edilebilir bir pozisyona geldik. Buna yönelik teknik araştırmalara daha da geliştikçe ortaya çıkmış hale geldi. Şayet bu bu türlü olmasaydı, inaktif virüs aşısı uygulayan ülkelerde, mutant ya da varyant virüs yaygınlaştığı vakit aşı aktifliği kaybolacaktır. Halbuki Hindistan’daki ön çalışma, İngiltere varyantında da faal olduğunu gösteriyor. Münasebetiyle bununla ilgili net bir bilgi sunmak güç dahi olsa teknik olarak ya da gözlemsel olarak baktığımız kadarıyla mevcut, şuanda da Türkiye’de uygulanan aşının bilhassa İngiltere varyantına aktif olabileceğini görüyoruz” diye konuştu. 
 
“Varyant ya mutant görülen vatandaşlar hastanede karantinaya alınmalı”

Varyant ya da mutant virüs olan şahıslarda birebir halde tedavi süreçlerine devam ettiklerini söyleyen Şener, “Varyant ya da mutant virüs ile karşılaştığımızda ne yaptığımızı söyleyebilirim. Hastanın dışarıya çıkmasını durdurarak virüsün yayılımını engellemek gerekiyor. Karantinaya almak gerekiyor. Önerilen yaklaşım olarak da bu tip hastaları hastanede karantinaya almak olduğu tarafında. Uyguladığımız tedavi prosedüründe rastgele bir değişim yok. Yalnızca bu virüsün 19 farklı bölgeden, Türkiye geneline yayılmasını engellemek hedefiyle yapılacak en değerli tedbir, tespit edilen varyant ya da mutant virüse sahip vatandaşlarımızı virüs negatif oluncaya kadar müşahede altında tutmak gerekecek” formunda konuştu. 
 
“Aşı yaygınlaşmalı, maske, aralık ve hijyen kuralları devam etmeli”

  Dünya genelinde nüfus dinamiklerine nazaran çok fazla değişiklikler meydana geldiğini de kelamlarına ekleyen Şener, “Günlük hadise sayılarındaki dalgalanmaları, sıçramaları hastalığın ağırlaşması ya da artması üzere yorumlamamak lazım. Zira, beraberinde Türkiye’nin yüzde 90’ı bu virüsle karşılaşmamış durumda. Karşılaşmayan şahıslar hasebiyle virüsle karşılaştıklarında enfeksiyon bulguları gösterecekler. Bu dalgalanmalar çok doğal. Bu dalgalanmaları önleyebilmek, sıfıra indirebilmek ya da beklenen düzeylerin altına indirebilmek için iki değerli metodumuz var. Bir tanesi aşı ve aşının yaygınlaşması. İkinci kıymetli yaklaşım ise; maske, aralık ve el hijyeni. Maske demişken bilhassa kapalı ve kalabalık alanlarda çift kat maskenin değerli olduğunu iki kez söylemekte yarar var” diye konuştu. 
 
“Çift maske yüzde 95 ile 99 orasında filtreleme sağlıyor”

Mutant ya da varyant virüslere karşı çift maskenin kıymetli derecede filtreleme misyonu gördüğünü kaydeden Şener, “Çift kat maske neden daha değerli? Zira tek kat cerrahi maskelerin yaklaşık yüzde 60 ile 80 oranında virüs partikülünü süzdüğünü biliyoruz. Şayet bunu çift kat takacak olursak yüzde 80’in üzerine ötelemek mümkün. Bu iki kat maskeyle yüzde 80’in üzerinde partikül filtrasyonunu sağladığınız vakit neredeyse kullandığımız N95 yani yüzde 95 oranında süzen ya da N99 dediğimiz yüzde 99 oranında süzen maskelerin aktifliğine kavuşturuyoruz. Hasebiyle sıhhat çalışanı olmasanız bile ferdî olarak da N95 ya da N99 maske aktifliğini sağlamak istiyorsanız çift kat maske takmak gerekiyor. Hangi alanlarda kıymetli? 10 metrekarenin altında, 3 şahıstan fazla ve 15 dakikadan fazla kalacaksanız çift kat maske kıymetli. Kapalı, kalabalık alanlarda bilhassa metro ve otobüs üzere yerlerde aranın kaybolduğu ya da koruyamadığınız alanlarda tekrar çift kat maske ekstra ehemmiyet arz ediyor. Bilhassa bu mutant ve varyant virüslerin yayılımı açısından” dedi.