Vatandaşın hayallerini yıkanlar

MELTEM GÜNAY -Türkiye dolandırıcılık tarihine ismini altın harflerle yazdıran ve Yeşilçam sinemalarına bile bahis olan Sülün Osman lakaplı Osman Ziya Sülün, adeta dolandırıcılığın kitabını yazan bir isim. İstanbul’da 1923’te doğan Sülün Osman’ın bilinen birinci dolandırıcılık kıssası 1948’e denk düşüyor. Fatih’te yeni tuttuğu konutun sahibini dolandıran Sülün Osman bununla yetinmedi işleri daha da büyüttü. Galata Kulesi’ni, İstanbul tramvaylarını, Kızkulesi’ni, Eminönü ve Dolmabahçe Saat Kuleleri’ni, kent sınırları vapurlarını sayısız sefer sattı. Hatta parası yetmeyenlere bu yerleri kiraya verdi. Galata Köprüsü’nü satmak üzereyken son işinde yakayı ele veren Sülün Osman, 1984 yılında ise Beyoğlu’nda geçirdiği kalp krizi sonrasında ömrünü yitirdi ve Kimsesizler Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Saat kulesini sattı

Cezaevinde olduğu 1962’de “Alınteri ile Yaşamak” bahisli bir konferans verdiği belirtilen Sülün Osman, tıpkı vakitte kitabında geçen bir kelamın manevi hislerini rencide ettiği gerekçesiyle ünlü müellif Aziz Nesin’e bile dava açmıştı. İşte Sülün Osman’ın hâlâ konuşulan dolandırıcılık öykülerinden kimileri:

*Dolmabahçe Sarayı’nın önündeki saat kulesinin önüne adamlarıyla birlikte giden Sülün Osman, burada saf fakat varlıklı olduğunu anladığı bir vatandaşı gözüne kestirir. Onun göreceği yerde dururken evvelden anlaştığı adamlar gelip Dolmabahçe Saat Kulesi’ne bakarak saatlerini ayarlarlar, sonra da Osman’a yönelir ve saat ayarlama parasını ödeyip, giderlermiş. Bir mühlet sonra ‘zengin’ vatandaşın ilgisini çekince de artık bu işi bırakmak istediğini söyleyerek saati bu vatandaşa satmış.

‘Taksim Meydanı benim’

Tekrar Taksim Meydanı’nda paspas sererek oturan ve yoldan geçen bir kaç şahıstan “Burası benim” diyerek para alan Sülün Osman, bir müddet sonra ilgisini çektiği saf bir vatandaşa Taksim Meydanı’nı satarak kayıplara karışmış. Kendisini yakalatan son işi ise Galata Köprüsü’nün satışı olmuş. Kendi adamlarından köprü geçiş fiyatı alan Sülün Osman, tekrar meraklı bir vatandaşın “Ne yapıyorsun” sorusuyla Galata Köprüsü’nü saf vatandaşa satmış. Türk sinemalarına bile bahis olan bu olay sonrasında ise Sülün Osman yakalanarak cezaevine konmuştu. O periyot anlatılan bir çok dolandırıcılık olayında parmağı olan Sülün Osman mahkemede kendisini şu sözlerle savunmuştu; “Kusura bakma hakim beyefendi. Memlekette Galata Kulesi’ni satın alacak eşekler olduğu sürece ben bu kuleyi satarım.”

‘Be adam aklında ne vardı? ’

Sülün Osman yaptığı dolandırıcılıkları anlatırken bir yandan da kendisini dolandırmaya çalışanları dolandırdığını anlatarak, “Benim dolandırdığım beşerler dolandırıcıydı aslında. Yani bana yaklaşma sebepleri beni dolandırmaktı. On tane bilezikle geliyorum adamın önüne akşam vakti. Kuyumcunun kapısındayız ve dükkân kapalı. Karımın hastalığını anlatıyorum, ivedilikle bilezikleri bozdurmam gerektiğini, o an nöbetçi eczaneye gidip hastaneden istedikleri ilaçları almamın kaide olduğunu söylüyorum falan. Gerçek olsalar bileziklerin fiyatı 1000 lira. Diyorum ki 300 liraya gereksinimim var. Paranın gerisi umurumda değil, kâfi ki karım ameliyat masasında kalmasın. Adam sabah kuyumcuya gidip bilezikleri 1000 liraya bozdurabileceğini ve birkaç saat içinde havadan 700 lira kazanacağını düşünüyor. O ortada benim ayakçım da ortaya çıkıyor ve o almak istiyor bilezikleri. Telaşlanıyor adam yarar imkânı kaybolacak diye. 300 lirayı verip alıyor, bilezikleri. Adam sonraki sabah kuyumcuya gidip de bileziklerin geçersiz olduğunu öğrenince, “Dolandırıldım” diye karakola gidiyor. Ben aranıyorum. Demiyorlar ki ona, ‘Be adam 1000 liralık bileziği 300 liraya almayı düşünürken aklında ne vardı?’ Çok açık ki beni dolandırmayı planlamıştı. Ben hayatım boyunca beni dolandırmaya kalkışmamış tek bir kişiyi dolandırmadım”

 ‘Pişman değilim’

1970’lı yıllarda TRT’de yayınlanan bir programa katılarak maceralarını anlatan Sülün Osman, müşterilerine, İzmir Saat Kulesi’ni, İstanbul Üniversitesi’nin bahçesini, hatta bir hacıya cennetten yer sattığını lisana getirmişti. Kendisine, yaptığı işlerden pişman olup olmadığı, tövbe edip etmediği sorulduğunda ise, “Tövbe ettim. Ama kimilerinin yüzüne baktığımda alınlarındaki yazıyı görünce tövbemi bozdum. Zira onların alınlarında, “Ben enayiyim, gel beni kazıkla, yazıyor” cevabını vermişti. “Biz o yazıları neden göremiyoruz?” sorusuna ise “Okumasını bilecen kardeşim” diye cevaplamıştı.

FÖTR ŞAPKALI DOLANDIRICI

Dolandırıcılık öykülerinin renkli isimlerinden biri de fötr şapkasıyla tanınan 1980’li yılların ünlü dolandırıcısı Raki lakaplı Güney Zobu. General Hasan İstek Zobu’nun torunu, Moskova Büyükelçisi Şemsettin Zobu’nun oğlu, oyuncu Melike Zobu’nun da babası olan ‘Raki’, Sülün Osman’dan sonra en ülkenin en büyük dolandırıcısı olarak anılıyor. Lakin onun çalışma alanı kaçak yollardan döviz almak isteyen milyonerler. Döviz alışverişinin yasak olduğu 1980’li yıllarda elinde bulunan dövizi çok ucuza satacağını söyleyerek “keriz” dediği milyonerleri kandıran Zobu, “çift kapı” denen dolandırıcılık prosedürünün de mucidi sayılıyor. Ekseriyetle mağdurlarıyla lüks otellerde buluşan ve otellerin iki giriş çıkışı olmasını tercih eden Zobu, parasını aldıktan sonra otelin art kapısından ayrılırmış. Dolandırılan ise zati yasadışı bir iş yaptıkları için polise gidip şikayetçi olamazmış.

Demirel’i bile kandırdı

Tekrar ABD’nin 6. Filosu’nun İstanbul’a geldiği periyotta bulduğu bir ABD subayı üniformasıyla lüks otelleri mesken tuttuğu anlatılan Zobu, bir otelde karşılaştığı ünlü siyasetçisi Süleyman Demirel’le de bir ABD subayı üzere sohbet etti. Demirel’in sohbet ettiği kişinin Raki olduğu anlaşılınca günlerce gazetelere bahis olmuş. Kendi hayatının da anlatıldığı “Dolandırılmanın Dayanılmaz Hafifliği” isimli kitapta, Güney Zobu 1992 yılında Beylerbeyi yakınlarında Dev-Sol önderi Dursun Karataş’la karıştılıp otomobiline yüzlerce kurşun sıkılınca emekliye ayrıldığı anlatıldı. Hakkındaki suçlamaların düşmesiyle ‘normal’ bir hayata geçtiğimiz 6 Nisan’da 82 yaşında hayatını kaybetti.

TÜRKİYE’NİN EN GENÇ BANKERİYDİ

Ankara’da Vilayetler Bankası’nda çaycılık yaparken 24 Ocak kararlarından sonra bankerliğe başlayan, 22 ay süren bankerlik faaliyetleri sırasında batıp topladığı paraları ödeyemeyince cezaevine giren Banker Yalçın, sekiz yıl cezaevinde kaldı. Sonrasında ise yaşadıklarını Kodes A.Ş. isimli kitapta anlatan Yalçın, iş adamlığına soyundu. Türkiye’nin en genç bankeri olan Doğan’ın yaşadıkları, gazeteci müellif Emin Çölaşan tarafından “Yalçın Nereye Koşuyor?” ismiyle kitaplaştırılmıştı. 1998 yılında ise Ankara’da sokak ortasında vurularak öldürüldü.

YARIN: TİTAN SAADET ZİNCİRİ, JET FADIL